ÇAM FISTIĞI

ÇAM FISTIĞI

Çam fıstığı, fıstık çamının (Pinus pinea) kozalaklarından çıkarılan sert kabukların kırılması sonucu elde edilen ve besin değeri oldukca yüksek bir besin maddesidir. Dolmalık fistic, künar ya da küner de denir.Bütün Akdeniz ülkelerinden yetişen bu ağaç şemsiye görünümünde 20 m'ye boylanabilen geniş tepeli bir çam türüdür. Kozalak üretimi 20 yaşından sonra başlar.

Yenilebilir ve yüksek ticari değeri olan bir tohumdur. Türkiye'de Aydın, Muğla ile İzmir ili Bergama ilçesine bağlı Kozak yöresinde üretimi yapılmaktadır.

Türkiye'de çam fıstığı Türk Standartları Enstitüsü tarafından 3 tipe ayrılmıştır.

Kozak tipi; yumuşak, iri ve dolgun gövdeli, Aydın tipi; iri-ufak ve az dolgun gövdeli, Maraş tipi; uzun ince ve gevrektir.

Fıstık çamının kozalakları olgunlaşınca ağaçtan bir sopa yardımıyla düşürülür ve güneş alan bir yerde serilir. Kozalaklar sıcağın yardımıyla açılarak içindeki tohumlar dışarı çıkarılır. Tohumlar suda yumuşatılarak içindeki fıstığın ayrılması sağlanır. Tohumu kaplayan ince zar temizlenir ve son olarak fıstık kurutulur. Kurutulan fıstıktan çıkan fıstıklar çuvallanıp satışa hazır hale getirilir.

Fıstık çamı dışında dünyada bazı Pinus cinsi üyelerinden de çam fıstığı elde edilmektedir. Asya'da iki çam türünden geniş ölçüde fıstık çamı hasat edilir, Kuzeydoğu Asya'da Kore çamı (Pinus koraiensis) ve Batı Himalaya'daki Chilgoza çamı (Pinus gerardiana). Diğer dört tür ise az miktarda üretilir bunlar: Sibirya çamı (Pinus sibirica), Japon fıstık çamı (Pinus pumila), Çin beyazçamı (Pinus armandii) ve Bunge çamı (Pinus bungeana).

Türk Gıda Kodeksi baharat tebliğine göre Türkiye'de çam fıstığı olarak nitelendirilen ve Tarım bakanlığından izin alınarak piyasaya sunulan çam fıstıkları Pinea Pinus L. olanlardır. Bunun dışında yurt dışından ithal edilenler bu tebliğ kapsamına girmedikleri için tebliğ dışı olarak değerlendirilmelidir.

Çam fıstığı bol protein ve mineral içerir.100 gram çam fıstığı içeriğinde yaklaşık olarak 45 gram yağ, 31 gram protein, 5 gram karbonhidratla vitaminler, mineraller ve su yeralır.C vitamini, B1 vitamini ve B2 vitamini en çok yeralan vitaminlerdir.Çam fıstığının 100 gramı 580 kaloridir. Doymamış yağ asitlerinden linoleik asit ve oleik asit içerir.

ÇAM FISTIĞININ KULLANIMI

Türk mutfağında pilav, dolma ve helvanın bir malzemesi olarak kullanılır.

Çam fıstığı yağı ise, tatlıcılıkta, sebze yemeklerinde, mayonez, margarin yapımında ve kozmetik sektöründe tercih edilmektedir.

Kullanıldığı diğer sahalar Endüstriyel mânâda bu mahsul farklı işletmelerde başka bir üretimin girdisi olarak, market ve lokantalarda da, tüketim maksatlı talep edilmektedir.

Çam fıstığının muhteviyatında bulunan doymamış yağ asitlerinden linoleik asit, vücutta oluşması muhtemel birçok zehir için, panzehir özelliği taşımaktadır. Bundan dolayı bu gıda, hava kirliliği seviyesi yüksek olan şehirlerde yaşayan insanlar için önem arz etmektedir.

ÇAM FISTIĞININ FAYDALARI

Çam fıstığının bir çok derde devası vardır.

Bu gıda, pankreas hastalıkları ile romatizmanın tedavisinde de tesirlidir.

Çam fıstığı; tüberküloz ve aneminin gelişmesini engellemeyi sağlamakta; ayrıca damar tıkanıklığı, yüksek tansiyon, onikiparmak bağırsağı, siroz ve mide tedavisinde kullanılmaktadır.

Çam fıstığı ve bal macun kıvamına getirilip yutulursa vücuttaki balgamları söker.

Kalp hastalıklarında da faydalıdır.

Cinsel istekleri artırır.

Bronşit, verem, akciğer hastalıklarının çabuk iyileşmesine yardımcı olur.

Kolestrol seviyesinin yükselmesini durdurur ve düşmesine yardımcı olur. Kolestrol seviyesini dengeler.

Egzema (Atopik) ve Sedef hastalıklarının durdurulması ve sağlıklı bir görünüme kavuşmasında yardımcı olur.

Bazı alerjik reaksiyonların (özellikle yiyecek alerjisi) ortaya çıkmasını engellemekte rol oynar.

Yaşlılık etkilerinin geciktirilmesine yardımcı olur . Yaşlılığa bağlı lekelerin örneğin ellerin üzerindeki ölü hücre lekelerinin giderilmesine yardımcı olur.

Saçları besler ve saç dökülmesini azaltır. Dökülmeyi durdurduğu da tespit edilmiştir.

Bazı Kanser çeşitlerinin (özellikle Göğüs Kanseri) tedavisinde yardımcı ve hastalığın ilerlemesini engellemeye yardımcı olur.

ÇAM FISTIĞININ ZARARLARI

Günde 2 çorba kaşığı kadar yaklaşık 25 gram’dan fazla yenilmemelidir. Kilo aldırıcı etkisi vardır. Fazla tüketildiğinde kabızlık görülebilir.